Eveliens PodiumPraat

Gezien: Even geduld van Piet van Dycke en Jonas Vermeulen
op 14 april in Theater Kikker in Utrecht

Geschreven voor Tweetakt, www.tweetakt.nl

Dus je gaat een voorstelling maken, en dan? Hoe moet je dat doen en wat komt je tegen als maker? Dit is het onderwerp van Even geduld van Piet Van Dycke, winnaar van de danswedstrijd van tweetakt 2015, en Jonas Vermeulen, die samen een charmante, leuke danstheatervoorstelling gemaakt hebben.

Gekleed in overals en met behulp van zeven spiegels nemen de twee mannen ons mee in hun onzekerheden, discussies en confrontaties. Hoe kom je tot een inhoud? En wat is de boodschap die je wilt overbrengen? Piet en Jonas hebben op een inventieve manier bewegingsfrases gemaakt die gebaseerd zijn op poses of bewegingen die je maakt bij dergelijke overpeinzingen, zoals je hoofd leunen op je gebalde vuisten. De heren, de een voornamelijk acteur en de ander vanuit de acrobatiek, zijn goed op elkaar ingespeeld qua timing. Een leuk duo! De dans wordt op verschillende wijze gecombineerd met tekst: na elkaar, tijdens en ook dans op de tekst. Hoewel ze de variëteit klein is, maakt de vorm waarin ze de bewegingen en tekst gegoten hebben dat de voorstelling nooit saai is.

Even geduld is ook erg grappig. Zeker wanneer de heren zeggen dat wat ze doen geen inhoud heeft en dat als wij [het publiek] inhoud willen, ze best even een minuut willen inlassen. Dan is er een wachtmuziekje en staan de heren ons aan te kijken. Ook is een bord met “even geduld” erop dan verlicht. Het is aan ons om de inhoud toe te voegen want zij komen er niet uit: “we hebben in ieder geval ons best gedaan” is één van de scherp getimede zinnen waardoor ze het publiek op een humoristische manier mee laten beleven in hun poging een voorstelling te maken. Wat hen goed lukt. Want het is een kunst om een inhoudelijk voorstelling te maken, wat precies de inhoud is van deze voorstelling, waarvan ze zeggen dat er geen inhoud in zit. Snapt ge? Zo niet, maar ook als het wel snapt: ga het samen met Piet en Jonas beleven!

Gezien: Draaiplaneet van Lana Coporda
op 10 april bij Tweetakt in Utrecht

Geschreven voor Tweetakt, www.tweetakt.nl

De wereld is rond en draait om de zon en haar eigen as heen. Deze twee aspecten, draaien en de planeet aarde zijn de hoofdbestandsdelen van de voorstelling Draaiplaneet van Lana Coporda.

Bij binnenkomst zien we Lana en haar collega Kim Hoogterp verstopt onder witte dekens bij een lamp, zoals een slaapfeestje of kampeer vakantie. Al snel beginnen ze te dansen: alleen maar draaiende bewegingen. Lana en Kim draaien, rollen, spinnen in het rond, maar tonen toch een beperkte variatie aan draaiende bewegingen, voornamelijk omdat alle bewegingen met ongeveer dezelfde snelheid of energie worden uitgevoerd.

In de volgende scène vragen Lana en Kim zich allerlei dingen af over de planeet aarde: wat als er geen zwaartekracht was; wat als de sterren naar beneden zouden vallen; wat als we alle kanten op konden smelten? Aan de hand van hun dans laten ze vervolgens een voorbeeld-antwoord op de vragen zien. De vragen zijn zowel cliché als inventief, maar wederom is de vorm waarin ze gesteld worden een beetje eentonig. Er is wel wat fantasie nodig om de dames te volgen, maar dat lijkt me geen probleem voor kinderen van 6+.

In het laatste deel hebben de twee dansers twee veelhoekige vormen op de grond gemaakt met tape, waar ze op ‘lopen’. Ze liggen op de grond met hun voeten naast de lijnen van de vormen: het is een soort 2D effect. Het is leuk om te zien hoe ze deze vorm gebruiken om te spelen met het idee van 3D en met enkele vragen die ze ervoor stelde over de natuurwetten van de aarde. Maar over het algemeen mist de voorstelling een duidelijk lijn. De vragen zijn interessant en grappig, zeker voor een 6+-er, maar er is niet veel gevolg van de vragen: het doel, verhaal, de moraal of richting van de voorstelling blijft onduidelijk. Draaiplaneet heeft een leuke insteek, zeker voor kinderen met de leeftijd waarin ze wel een beeld hebben van de aarde of planeten, maar de uitvoering is soms wat eentonig en de afronding en een sterke spanningsboog missen.

Gezien: Dit is geen Theater van TG Bonte Hond
op 4 april bij Tweetakt in Utrecht

Geschreven voor Tweetakt festival, www.tweetakt.nl

Even voor alle duidelijkheid, ik hoop dat hier geen onzekerheden over bestaan: dit is dus geen recensie. En dit artikel gaat ook niet over een theatervoorstelling. Dat maakte BonteHond ook bijzonder duidelijk: Dit is geen theater is geen theatervoorstelling. Het is een voorlichting over hoe gevaarlijk en slecht voor de gezondheid theater eigenlijk is. Zeker voor kinderen.

Want theater is fantasie en plaatjes, oftewel leugens, en dat is uit den boze. Aan de hand van een presentatie met flip-over en de hulp van zijn assistente legt meneer Schellekens ons haarfijn uit wat theater is en hoe we het kunnen herkennen, om ons ervan te overtuigen dat we het het beste kunnen vermijden. ALLE ZALEN MOETEN LEEG, roept hij samen met ons hardop uit.

Hij vertelt over de geschiedenis van theater en welke soorten er zijn, hoe gevaarlijk elke soort is en waarom. Zijn verhaal is in principe sterk en overtuigend, behalve dat zijn assistent gedurende de ‘voorlichting’ steeds meer toevoegt wat het tegendeel lijkt te bewijzen. Ze is erg gemotiveerd om alles precies te doen zoals haar mentor aangeeft, maar hij betrapt haar erop dat ze plaatjes gebruikt om dingen te verduidelijken. En plaatjes zijn uit den boze. De gedrevenheid en bijhorende gelaatsuitdrukkingen van de assistent maakt de ‘voorlichting’ hilarisch.

Tegelijkertijd verliest meneer Schellekens af en toe zelf de controle, wanneer hij vertelt waarom zijn vader hem vroeger naar wiskundekamp stuurde. Met zijn verbeelding ziet hij dan iemand uit het ‘publiek’ aan als zijn vader. Dit komt tot een climax wanneer hij probeert uit te leggen waarom theater over theater de ergste soort theater is.

Want hoe kan je theater over theater eigenlijk herkennen? De acteurs zullen hun best doen niet te laten merken dat ze acteurs zijn, en bij de voorstelling zal duidelijk worden gemaakt dat het geen theater is. Zoals Dit is geen theater bijvoorbeeld. Wellicht hebben we het hier toch over theater. Want theater is overal, legt de assistent uit, dus je kan er maar het beste mee leven. Of gewoon leuk vinden, zoals zij. En Dit is geen theater is erg leuk, leerzaam, hilarisch en met een duidelijke verhaal en ontwikkeling van de acteurs. Een theatervoorstelling om aan te raden, ook zeker voor kinderen!

Gezien: Bombyx Mori van Ola Maciejewska
op 1 april 2016 in de Rotterdamse schouwburg.

Geschreven voor Theaterkrant, www.theaterkrant.nl

In Bombyx Mori speelt Ola Maciejewska met de jurken van de danseres en choreografe Loie Fuller. Fuller (1862-1928) was beroemd om haar wijde, ‘dansende’ jurken en lichtontwerp. De titel Bombyx Mori is een verwijzing naar de gelijknamige rups die gekweekt wordt omdat het cocons van zijde maakt. Twee zeer nieuwsgierig makende aspecten, die helaas niet leiden tot een verrassende of bevredigende voorstelling.

Bombyx Mori begint rustig en veelbelovend wanneer Malika Djardi, Roberto Martínez en Ola Maciejewska met veel precisie de zwarte jurken als een cirkel op de vloer leggen, net zoals rupsen die hun cocon aan het maken zijn. Het toneelbeeld bestaat uit een witte vloer die bij de achterwand is doorgetrokken: de zwarte jurken steken mooi af tegen de achtergrond. Eenmaal in de jurken lopen de dansers over de vloer, waardoor ze geluid produceren met hun voeten en stem. De vele microfoons bovenin versterken en vervormen dit geluid, wat tot een climax komt wanneer ze ook met hun bovenlichaam gaan dansen in de wijde, veel gelaagde jurken.

De voorstelling begint daarmee boeiend maar verliest vervolgens snel spanning. Na de eerste climax verandert de dans in iets wat meer weg heeft van een improvisatie oefening of onderzoek: de dansers hebben elk andere bewegingsfrases verspreid over de vloer waardoor de verschillende visuele en auditieve effecten lukraak door elkaar gaan. Door een gebrek aan leidraad of structuur zakt de spanning en belangstelling ook geheel weg.

Wat jammer is, want het onderwerp is erg interessant: wat als je bij dans niet het lichaam voorop stelt, maar de objecten die door het lichaam in beweging zijn gebracht. Waar eindigt beweging en/of dans? De wijde, dansende jurken van Fuller zijn wat dat betreft een sterk en direct uitgangspunt. We zien immers direct het effect van de bewegingen van de danser op de jurk, die in verhouding met het lichaam lang na-danst in de ruimte. Hierdoor is het lichaam slechts een fragment van de zichtbare dans. Zoals de rups slechts bestaat omdat hij gekweekt wordt om zijde te maken. Toch biedt de choreografie te weinig variatie en opbouw om echt te spreken van een boeiende ervaring of kritisch resultaat.

Het geluid is een in Bombyx Mori een minder direct, maar ook belangrijk element. Met hun voeten, stem en de jurken produceren de dansers het geluid zelf. Dit komt alleen wederom niet veel verder dan de referentie naar beweging aan de hand van wind en stormachtige geluiden. Hoewel Maciejewska interessante inspiratiebronnen heeft, is Bombyx Mori niet gevarieerd of gestructureerd genoeg om van een boeiende voorstelling te spreken. Op het begin na heeft het meer weg van een speels onderzoek, een work-in-proces.